Το εγκεφαλικό ανεύρυσμα είναι μια τοπική διεύρυνση ενός ενδοκράνιου αγγείου. Το τοίχωμα σε αυτό το σημείο δεν είναι φυσιολογικό σε πάχος και αντοχή. Τα ανευρύσματα εγκεφάλου δεν είναι σπάνια νόσος; υπολογίζεται ότι 3-5% του πληθυσμού έχει ανεύρυσμα εγκεφάλου. Συχνότερα εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας 35-60 ετών. Τα περισσότερα ανευρύσματα δεν παρουσιάζουν ποτέ συμπτώματα και δεν ανακαλύπτονται ποτέ ή ανακαλύπτονται τυχαία σε διαγνωστικές εξετάσεις που γίνονται για άλλες αιτίες. Συχνά τα ανευρύσματα ανακαλύπτονται όταν σπάσουν και προκαλέσουν εγκεφαλική αιμορραγία. Η ρήξη ενός ανευρύσματος αποτελεί μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση με ποσοστά θνητότητας γύρω στο 40% και σημαντική αναπηρία στους περισσότερους επιζώντες. Σε αυτή τη ρήξη οφείλεται το 3-5% των εγκεφαλικών επεισοδίων. Καμμία φορά ένα ανεύρυσμα μπορεί να προκαλέσει πίεση σε γειτονικές δομές η οποία εκδηλώνεται με πόνο πίσω από το μάτι, διπλωπία, διεύρυνση της κόρης του οφθαλμού, θάμβος όρασης.
Συμπτώματα – Κλινική Εικόνα
Συμπτώματα υπαραχνοειδούς αιμορραγίας λόγω ρήξης ανευρύσματος:
Ξαφνικός πολύ έντονος πονοκέφαλος
Αυχενική δυσκαμψία
Ναυτία, έμετοι
Απώλεια συνείδησης
Συμπτώματα λόγω πίεσης μη ραγέντος ανευρύσματος:
Διπλωπία
Πτώση βλεφάρου
Θάμβος όρασης
Πονοκέφαλος
Διάγνωση – Εξετάσεις
Η διάγνωση μπορεί να γίνει εύκολα με αναίμακτες μεθόδους όπως η αξονική αγγειογραφία ή η μαγνητική αγγειογραφία. Για περισσότερες πληροφορίες για το μορφολογία του ανευρύσματος συχνά πραγμοτοποιείται μια ελάχιστα επεμβατική διαγνωστική εξέταση, η ψηφιακή αγγειογραφία.
Αντιμετώπιση
Ο κύριος λόγος που επιβάλλει τη θεραπεία ενός ραγέντος ανευρύσματος σε ασθενείς με πρόσφατη εγκεφαλική αιμορραγία είναι ο άμεσος κίνδυνος που διατρέχουν για επαναιμορραγία.
Σε ασθενείς με μη ραγέντα ανευρύσματα χωρίς συμπτώματα η θεραπεία αποσκοπεί στην πρόληψη μιας εγκεφαλικής αιμορραγίας. Η θεραπεία συνιστάται σε μη ραγέντα ασυμπτωματικά ανευρύσματα με μέγεθός πάνω από 7 χιλιοστά. Στην απόφαση για θερααπεία ενός μη ραγέντος ανευρύσματος λαμβάνεται υπόψιν και η θέση του ανευρύσματος καθώς και η ηλικία του ασθενούς. Μικρά ανευρύσματα, μεγέθους κάτω των 5-7 χιλιοστών, συχνά παρακολουθούνται περιοδικά με αγγειογραφία και δεν προτείνεται επέμβαση λόγω του μικρού κινδύνου ρήξης τους.
Σήμερα, τα περισσότερα ανευρύσματα αντιμετωπίζονται ενδοαγγειακά με τη μέθοδο του εμβολισμού. Αυτό βασίζεται στη δημοσίευση μιας μεγάλης μελέτης σύγκρισης της ανοιχτής χειρουργικής επέμβασης και της επέμβασης του εμβολισμού το 2002 η οποία ανέδειξε την υπεροχή της ενδοαγγειακής θεραπείας. Αυτή η μέθοδος συνίσταται στην προώθηση ενός μικροκαθετήρα δηλαδή ενός πολύ μικρού πλαστικού σωλήνα εντός του ανευρύσματος. Ο καθετήρας εισέρχεται στο σώμα μέσω μικρής τομής λίγων χιλιοστών στην περιοχή του λαγονίου. Μέσω του καθετήρα τοποθετούνται μεταλλικά σπειράματα(coils) μέσα στο ανεύρυσμα ώστε να μην εισέρχεται αίμα μέσα σε αυτό και να μην υπάρχει κίνδυνος μελλοντικής αιμορραγίας. Σε ανευρύσματα με ευρύ αυχένα χρησιμοποιούνται μεταλλικά stent σε συνδυασμό με τα coils για να επιτευχθεί ο αποκλεισμός του ανευρύσματος και καλύτερο αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου. Τελευταία έχουν αναπτυχθεί και ενδοαγγεικές θεραπείες με ειδικές συσκευές που μοιάζουν με stent και ονομάζονται τροποποιητές ροής οι οποίες έχουν πολύ ελπιδοφόρα αποτελέσματα σε ιδιαίτερα δύσκολα ανευρύσματα.Η καθοδήγηση του καθετήρα και των μεταλλικών σπειραμάτων επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ειδικού ακτινολογικού εξοπλισμού.
Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία.
Σε περίπτωση εμβολισμού μη ραγέντων ανευρυσμάτων ο μέσος όρος παραμονής των ασθενών στο νοσοκομείο δεν ξεπερνά τις δύο μέρες ενώ για τα ραγέντα ανευρύσματα ο χρόνος παραμονής των ασθενών στο νοσοκομείο είναι τουλάχιστον 10-14 μέρες.
Ένα μικρό ποσοστό των ανευρυσμάτων αντιμετωπίζεται με ανοιχτή νευροχειρουργική επέμβαση κατά την οποία γίνεται απολίνωση του ανευρύσματος δηλαδή η τοποθέτηση ενός μεταλλικού clip κατά μήκος του αυχένα του ανευρύσματος.
Αποτέλεσμα
Με τον εμβολισμό επιτυγχάνεται η πρόληψη της αιμαρραγίας του ανευρύσματος. Συνήθως η θεραπεία είναι ριζική και το αποτέλεσμα σταθερό στο χρόνο. Σε ένα μικρό ποσοστό των ασθενών της τάξεως του 10% απαιτείται και δεύτερη επέμβαση (επανεμβολισμός) στο μέλλον λόγω παραμόρφωσης των coils ή σχηματισμού καινούργιου ανευρύσματος.
Συνδυασμός με άλλες παθήσεις και προβλήματα
Πολυκυστική νόσος των νεφρών (αυτοσωμική κυρίαρχη μορφή )-1 στους 20 ασθενείς έχει ανεύρυσμα εγκεφάλου
Χρήση κοκαίνης
Ινομυώδης δυσπλασία
Πρόληψη – Check-up
Ο σχηματισμός ανευρυσμάτων δεν προλαμβάνεται καθώς συνήθως δε συνοδεύονται από συμπτώματα παρά μόνο όταν σπάνε. Σε περίπτωση πολύ έντονου ξαφνικού πονοκέφαλου ο οποίος περιγράφεται ως ‘’ο χειρότερος πονοκέφαλος της ζωής μου’’από τον ασθενή πρέπει κανείς να προσφύγει στο νοσοκομείο για άμεση ιατρική εκτίμηση.
Ένας ασθενής με γνωστό ανεύρυσμα θα πρέπει να απέχει από το κάπνισμα και να διατηρεί την αρτηριακή του πίεση σε φυσιολογικές τιμές.
Τα πρώτα δύο χρόνια μετά τον εμβολισμό του ανευρύσματος διενεργούνται εξετάσεις όπως ψηφιακή ή μαγνητική αγγειογραφία εγκεφάλου σε τακτά διαστήματα για τον έλεγχο του θεραπευτικού αποτελέσματος.
Συμβουλές/tips
Μετά τη θεραπεία του ανευρύσματος ο ασθενής πρέπει να απέχει από το κάπνισμα και να διατηρεί την αρτηριακή του πίεση σε φυσιολογικές τιμές.
Αλήθειες / Ψέματα
Τα ανευρύσματα είναι αποκλειστικά πάθηση των ενηλίκων.
Η αλήθεια είναι ότι άν και σπάνιο , ανευρύσματα εμφανίζονται και στα παιδιά και μάλιστα συχνά με την εικόνα του αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Συχνές ερωτήσεις
Έχω ανεύρυσμα εγκεφάλου. Υπαρχει κίνδυνος να έχουν και τα παιδιά μου;
Άν έχει κανείς ένα συγγενή πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα εγκεφάλου η πιθανότητα να έχει ανεύρυσμα είναι λίγο αυξημένη από ό,τι κάποιος χωρίς συγγενείς με ανεύρυσμα. Άν υπάρχουν δύο συγγενείς πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα εγκεφάλου τότε συνιστάται ο έλεγχος των υπολοίπων συγγενών πρώτου βαθμού με μαγνητική τομογραφία αφού είναι σαφές ότι έχουν σημαντικά αυξημένες πιθανότητες να έχουν και οι ίδιοι ανεύρυσμα.
Μπορώ να έχω φυσιολογική ζωή αμέσως μετά τον εμβολισμό ενός μη ραγέντος ανευρύσματος;
Μετά από ένα επιτυχημένο εμβολισμό ενός μη ραγέντος ανευρύσματος ο ασθενής επιστρέφει στα φυσιολογικά του επίπεδα δραστηριότητα μετα από δύο -τρείς μέρες.
